Σημίτης: Πέθανε ένας μεγάλος υπηρέτης του νεοφιλελευθερισμού
Αναδημοσίευση από την Εργατική Πάλη Φεβρουαρίου 2025
Μετά τον θάνατο του Κώστα Σημίτη στις αρχές του προηγούμενου μήνα, πρώην πρωθυπουργού του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1996-2004, στήθηκε μια αγιογραφία προς το πρόσωπό του από όλο το επίσημο πολιτικό σκηνικό. Όπως μας έχουν συνηθίσει οι νεοφιλελεύθεροι, έτσι και τώρα, η πραγματικότητα απέχει μακράν από τα λεγόμενά τους, καθώς η διακυβέρνηση Σημίτη είναι μια «μαύρη σελίδα» στα δικαιώματα και κατακτήσεις των εργαζόμενων και φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Μετά την διακυβέρνηση Σημίτη όλα τα κυβερνώντα κόμματα θα ομογενοποιηθούν σε αποϊδεολογικοποιημένες, άμορφες μάζες χωρίς κοινωνική βάση, ωστόσο θα είναι πιστοί υπηρέτες του νεοφιλελευθερισμού, των Μνημονίων και των δυτικών ιμπεριαλιστών.
Από υπουργός της λιτότητας μέχρι την επικράτησή του ως πρωθυπουργός
Οι περγαμηνές του Σημίτη ήταν εξαρχής επιθετικές απέναντι στις κατακτήσεις των λαϊκών μαζών, ήδη πριν αναλάβει πρωθυπουργός. Ως υπουργός της κυβέρνησης Α. Παπανδρέου, θα είναι ο δημιουργός των λεγόμενων «Σταθεροποιητικών προγραμμάτων» στα τέλη της δεκαετίας του ’80, μια πρώτη προσπάθεια επιβολής πολιτικών λιτότητας στη Μεταπολίτευση, μόλις 15 χρόνια μετά την Εξέγερση του Πολυτεχνείου (περιλάμβαναν σταδιακή κατάργηση του τιμάριθμου, «πάγωμα» των μισθών και των συλλογικών συμβάσεων κ.ά.). Μετά την ασθένεια του Παπανδρέου εκλέγεται από την Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ πρώτα ως πρωθυπουργός και μετέπειτα ως πρόεδρος του κόμματος έναντι του Άκη Τσοχατζόπουλου. Υπήρχε μια ποιοτική διαφορά σε σχέση με όλους τους προηγούμενους προέδρους κομμάτων και πρωθυπουργούς: ο Σημίτης είχε πολύ πιο ελαφρές ιδεολογικές αποσκευές και σαφώς πιο αδύναμα κοινωνικά ερείσματα.
Η χούντα των «εκσυγχρονιστών» και η «ισχυρή Ελλάδα»
Όσο απέτυχε να φέρει ο Κων. Μητσοτάκης στην διακυβέρνηση τον νεοφιλελευθερισμό ως κυρίαρχη αστική πολιτική, άλλο τόσο ο Σημίτης αγκάλιασε ένθερμα το «μονόδρομο» της «ελεύθερης αγοράς», το TINA (There Is No Alternative), ακολουθώντας τον δρόμο των μεταλλαγμένων σοσιαλδημοκρατών της υπόλοιπης Ευρώπης.Τέσσερα βασικά πράγματα που είναι υπεύθυνη η οικονομική πολιτική των «εκσυγχρονιστών» του Σημίτη:
- Η καταστροφική είσοδος στο Ευρώ. Η απεμπόληση του εθνικού νομίσματος και το άνοιγμα της αγοράς λόγω της εισόδου στην ΕΕ, ήταν αδύνατο να μην φέρουν σε δυσχερή θέση έναν εξαρτημένο καπιταλισμό σαν τον ελληνικό. Γιατί το κόψιμο των προστατευτικών πολιτικών έφερε την γιγάντωση της «ψαλίδας» μεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών, με τις πρώτες να ξεπερνούν ξεκάθαρα τις δεύτερες, διάλυση του παραγωγικού ιστού, αδυναμία άσκησης αυτόνομης νομισματικής πολιτικής κ.ά. Πλέον το κράτος δεν μπορούσε να ελέγξει κανένα νευραλγικό τομέα της οικονομίας, αφήνοντας το «αόρατο χέρι» της αγοράς να οδηγήσει τον ελληνικό καπιταλισμό κατευθείαν προς μια βαθιά κρίση. Το αφήγημα περί «ισχυρής Ελλάδας» που είχε υιοθετήσει τότε το ΠΑΣΟΚ θα συντριβεί στη συνέχεια πάνω στα Μνημόνια.
- Η λύσσα προς τις αντεργατικές πολιτικές, αντλούμενες από το νεοφιλελεύθερο οπλοστάσιο των συμφωνιών της ΕΕ (Μάαστριχτ, Λευκή Βίβλος κ.ά.). Οι πολιτικές Σημίτη εισήγαγαν ό,τι μετέπειτα έγιναν καθεστώς με τα Μνημόνια, φέρνοντας για πρώτη φορά τις ελαστικές μορφές απασχόλησης και την έννοια του «απασχολήσιμου», ενός εργαζόμενου που θα πρέπει να «ξεχάσει» κάθε σταθερότητα σε εργασία, μισθό, ωράριο, συλλογικές συμβάσεις και να είναι έρμαιο στις ορέξεις των εργοδοτών. Όλες οι νομοθεσίες των «εκσυγχρονιστών του ΠΑΣΟΚ περιλάμβαναν επέκταση της μερικής απασχόλησης, διευθέτηση του χρόνου εργασίας από τον εργοδότη, «απελευθέρωση» του ωραρίου των καταστημάτων, ενίσχυση μορφών απασχόλησης που ατομικοποιούν την εργατική τάξη (υπεργολαβίες, δουλειά με το κομμάτι, τηλεργασία, ωρομίσθιο κ.ά.).
- Οι ιδιωτικοποιήσεις ως «κανονικότητα». Στην διακυβέρνησή του θα προχωρήσει συνολικά σε 44 ιδιωτικοποιήσεις (περισσότερες από κάθε προκάτοχό του), πουλώντας μεταξύ των οποίων κάποιες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις-σταθμούς για την ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού. Παράλληλα, οι δημόσιες υπηρεσίες έχαναν τον κοινωφελή χαρακτήρα τους και λειτουργούσαν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, μετατρέποντας τις περισσότερες ΔΕΚΟ σε Ανώνυμες Εταιρίες, θεσπίζοντας την Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και το τάισμα εργολάβων.
- Η απάτη που στήθηκε στο κραχ του Χρηματιστηρίου Αθηνών (Χ.Α.) το 1999, ένα σκάνδαλο πολλών εκατομμυρίων. Η ιδιωτικοποίηση του χρήματος, με τη συνειδητή νεοφιλελεύθερη πολιτική απαλλοτρίωσης της δημόσιας περιουσίας έφερε σε τρομακτική διόγκωση το Χ.Α. (στο απόγειό του, η κεφαλαιοποίησή του έφτασε το μέγεθος του ΑΕΠ!). Όταν η φούσκα έσκασε αποκαλύφθηκε και η μεγάλη ληστεία: η χρηματιστηριακή αξία έπεσε κατακόρυφα, «εξαφανίστηκαν»/κλάπηκαν 10-15 τρισ. δρχ., μεταξύ των οποίων και το 60% των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων την περίοδο 2000-03, αφού το «σημιταριό» τα είχε ρίξει σε αυτόν τον τζόγο.
Καταδότης και φιλοϊμπεριαλιστής
Ο Σημίτης είχε ένα πολύ πλούσιο ιστορικό συνενοχής στα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα. Έδωσε έμπρακτη βοήθεια στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας το 1999. Παραχώρησε ό,τι ήταν δυνατόν για να βοηθηθούν τα νατοϊκά στρατεύματα και συμμετείχε με τον ελληνικό στρατό στη νατοϊκή κατοχή του Κοσόβου. Για την ενδοτική του στάση προς στις ΗΠΑ έχει μείνει στην ιστορία η ταπεινωτική φράση του «ευχαριστούμε του Αμερικάνους» μετά την ελληνοτουρκική κρίση στα Ίμια το 1996. Η παλιότερη «πατριωτική» ρητορική του ΠΑΣΟΚ είχε πάει περίπατο, όπως και για όλα τα αστικά κόμματα, γιατί γνώριζαν όλοι ότι οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές του φύλασσαν μια υποδεέστερη θέση απέναντι στον τούρκικο καπιταλισμό.
Σε ρόλο δωσίλογου λειτούργησε απέναντι στον κούρδικο λαό και τον αρχηγό του ΡΚΚ Οτσαλάν. Μετά από ένταλμα σύλληψης που είχε εκδώσει το τούρκικο κράτος προσδίδοντάς του την κατηγορία του «τρομοκράτη», η ελληνική κυβέρνηση υπό τις πιέσεις των ΗΠΑ, έστησαν παγίδα στον κούρδο ηγέτη και τον παρέδωσαν στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες.
Καμία αγιογραφία λοιπόν, για τα «έργα» Σημίτη. Η ιστορία τον έχει καταδικάσει για τις βρωμοδουλειές του. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που οι περισσότεροι υπουργοί της είναι «παιδιά του Σημίτη» θα έχει την ίδια κατάληξη.
